De vraag of iemand écht zelfstandig ondernemer is of eigenlijk gewoon werknemer in loondienst, houdt al jaren de gemoederen bezig. Met de aankomende wetgeving VBAR – oftewel Verduidelijking beoordeling arbeidsrelaties en rechtsvermoeden – komt daar eindelijk meer duidelijkheid in. De nieuwe regels gaan in op 1 januari 2026, maar de impact is nu al voelbaar.
In dit blog leggen we uit wat er verandert, waarom het belangrijk is, en wat jij als werkgever, HR-professional of zelfstandige alvast kunt doen.
Zelfstandige of werknemer? Nieuwe regels geven meer houvast
Bij het beoordelen van een arbeidsrelatie draait het straks niet langer alleen om aansturing of het werken voor eigen risico. De wet VBAR voegt daar een volwaardig criterium aan toe: ondernemerschap.
Kort gezegd: als iemand btw afdraagt, investeert in een eigen bedrijf of actief klanten werft, dan telt dat voortaan even zwaar mee bij de beoordeling als de andere factoren. Dit volgt uit de uitspraak van de Hoge Raad in de Uber-zaak, waarin werd vastgesteld dat álle omstandigheden moeten worden meegewogen – zonder vaste volgorde of hiërarchie.
💡 Belangrijk voor de praktijk: het gaat niet meer om “welk criterium wint”, maar om het totaalplaatje.
Minimumtarief en rechtsvermoeden: bescherming bij lage tarieven
Naast het aangepaste beoordelingskader bevat de wet VBAR een ander belangrijk onderdeel: het zogenaamde rechtsvermoeden van werknemerschap.
Verdient iemand minder dan een (nog vast te stellen) minimum uurtarief, dan wordt hij of zij in principe als werknemer gezien. De opdrachtgever moet dan aantonen dat er geen sprake is van een dienstverband. Deze regel is bedoeld om schijnzelfstandigheid – met name onder kwetsbare werkenden – beter aan te pakken.
Belastingdienst gaat handhaven vanaf 2025
Vanaf 1 januari 2025 gaat de Belastingdienst weer volledig handhaven op schijnzelfstandigheid. In dat jaar geldt nog een ‘zachte landing’: dus wél correcties en naheffingen, maar nog geen boetes. Er wordt dan al gekeken naar het ondernemerschap, net als in de nieuwe wet. De formele regels veranderen dus pas in 2026, maar de praktijk beweegt nu al die kant op.
Arbeidsmarkt in beweging
De gevolgen van de veranderende wet- en regelgeving zijn al zichtbaar. In sectoren zoals zorg, onderwijs en kinderopvang maken veel zzp’ers de overstap naar loondienst, mede doordat werkgevers meer flexibiliteit en autonomie bieden binnen contractvormen.
Toch leven er ook zorgen. Veel opdrachtgevers en zelfstandigen vinden de overgang complex of zijn bang voor negatieve gevolgen. Daarom zet het kabinet in op extra voorlichting, branchespecifieke ondersteuning en monitoring van de effecten.
Bereid je goed voor op VBAR
De wet VBAR moet zorgen voor meer rechtszekerheid én een eerlijkere arbeidsmarkt. Maar de impact is groot. Door je nu al voor te bereiden, voorkom je vervelende verrassingen straks.
🔧 Praktisch: zo bereid je je goed voor op de komst van VBAR
De VBAR-wetgeving vraagt om een andere manier van kijken naar samenwerkingen met zzp’ers. Geen paniek – met deze praktische acties zorg je dat jouw organisatie stevig staat als de nieuwe regels ingaan:
🔍 1. Kijk met een frisse blik naar je samenwerkingen
Loop alle lopende opdrachten met zelfstandigen nog eens door. Is er echt sprake van ondernemerschap, of lijkt de werksituatie toch sterk op loondienst? Gebruik geen standaardlabels, maar kijk naar wat er feitelijk gebeurt op de werkvloer.
🧰 2. Gebruik tools als aanvulling, niet als excuus
De webmodule beoordeling arbeidsrelatie is handig, maar geen vervanging voor juridisch inzicht. Zie het als een indicatie, geen garantie. Twijfel je? Laat een expert meekijken voordat je beslissingen neemt.
📝 3. Leg keuzes goed vast – voor jezelf én voor de Belastingdienst
Maak notities bij elke inhuur van een zelfstandige: waarom kies je voor zzp en niet voor loondienst? Wat zijn de kenmerken van het ondernemerschap? Duidelijke vastlegging helpt bij vragen achteraf, zeker als er een controle komt.
🔄 4. Denk buiten de standaardcontracten
Soms is het aantrekkelijker (én veiliger) om met flexibele arbeidsovereenkomsten te werken in plaats van zzp’ers in te huren. Tijdelijke contracten, nulurencontracten of zelfroostering kunnen goede alternatieven zijn, zonder het risico op schijnzelfstandigheid.
🤝 5. Werk samen met HR en juridische experts
De impact van VBAR is te groot om ‘erbij te doen’. Zorg dat HR, juridische zaken en management op één lijn zitten. Een gezamenlijke aanpak voorkomt verrassingen – en zorgt dat je compliant bent zonder in te leveren op flexibiliteit.
💬 Hulp nodig bij de beoordeling van arbeidsrelaties? Of twijfel je of jouw huidige samenwerkingen voldoen aan de wet? Onze advocaten arbeidsrecht denken graag met je mee.
Neem vrijblijvend contact met ons op voor een adviesgesprek